در فاز جدید برنامه‌های عملیاتی بانک مرکزی، تمرکز جدیدی بر روی کنترل تورم دیده شده که به گفته مقامات ارشد نظام بانکی، دستورالعمل‌های مربوط به آن در حال ارسال به بانکها است.

به گزارش خبرنگار مهر، کنترل تورم، باز هم به سرفصل یکی از برنامه‌های بانک مرکزی تبدیل شده است. آنگونه که مرکز آمار ایران هم اعلام کرده، نرخ تورم کل کشور در اردیبهشت ماه ١٣٩٨ برابر ۳۴.۲ درصد بوده است که در دهک‌های مختلف هزینه‌ای، در بازه ٣٣.٧ درصد برای دهک اول تا ۳۶.۶ درصد برای دهک دهم نوسان دارد.

عبور تورم نقطه به نقطه از مرز ۵۰ درصد که بر اساس آمارهای رسمی مرکز آمار ایران، برای اردیبهشت ماه سال جاری اعلام شده، زنگ خطری را به صدا درآورده تا دوباره، کنترل تورم به یکی از سرفصل‌های اصلی برنامه‌های بانکی تبدیل شود. به همین دلیل است که در مجموعه تدابیری که از سوی سیاست‌گذار پولی در نظر گرفته شده، کنترل تورم به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی عنوان شده است.

کنترل پایدار تورم، سرفصل جدید سیاست‌های بانک مرکزی

آنگونه که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید، تمرکز بر کنترل کل‌های پولی (ترازنامه بانک مرکزی) در دهه‌های اخیر نتوانسته به نحوی پایدار تورم را کنترل کند و به همین دلیل، بانک مرکزی رو به اجرای سیاست‌هایی همچون عملیات بازار باز آورده که هم اکنون، در حال فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن است.

البته رئیس کل بانک مرکزی نیز طی روزهای گذشته به این نکته اشاره کرده بود که هدف اصلی و کلیدی این چرخش سیاستی در بانک مرکزی و اجرای عملیات بازار باز و کنترل نرخ سود کوتاه‌مدت، هدف‌گذاری و کنترل تورم بوده و بدیهی است هدف این عملیات، اعمال سیاست انبساطی پولی نیست، بلکه تغییر بنیادی کانال انتقال سیاست پولی است.

اجرای قریب الوقوع عملیات بازار باز

آن طور که از بانک مرکزی خبر می‌رسد، اجرای عملیات بازار باز به زودی از سوی بانک مرکزی کلید می‌خورد و مقدمات آن در حال فراهم شدن است. یک مقام مسئول در نظام بانکی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: بانک مرکزی به زودی اجرای عملیات بازار باز را کلید خواهد زد و دستورالعمل‌ها و سیاست‌های مرتبط با آن را اعلام خواهد کرد.

اکنون مدیران نظام بانکی خبر از اعلام سیاست‌هایی می‌دهند که بر مبنای آن، سیاستگذار پولی کشور، به دنبال اصلاح ترازنامه‌های بانکی و به نوعی سالم‌سازی آنها است که هدف اصلی ثبات اقتصادی را دنبال کرده و پیش‌نیاز افزایش رشد بلندمدت اقتصادی است.

البته اجرای سیاست بازار باز خود پیش‌شرط‌هایی دارد که بر مبنای آن، باید حجم مناسبی از اوراق دولتی وجود داشته باشد؛ چراکه پس از اجرایی شدن این ابزار، هیچ نقدینگی بدون خرید اوراق به بانک‌ها اعطا نخواهد شد؛ پس وجود اوراق، شرط لازم این عملیات است.

در این میان نگرانی‌هایی نیز نسبت به انتشار بی ضابطه اوراق دولتی وجود دارد که البته رئیس کل بانک مرکزی به آن پاسخ داده و می‌گوید که اجرای عملیات بازار باز، به معنای موظف کردن دولت برای انتشار اوراق نیست؛ بلکه دولت بر اساس نیازهای بودجه‌ای خود و با توجه به وضعیت چرخه اقتصاد و ضرورت پایداری مالی خود، باید به انتشار اوراق دست بزند.

عملیات بازار باز دقیقاً چیست؟

فرآیند عملیات بازار باز به این صورت است که در مواقع افزایش یا کاهش تقاضای ذخایر بانک‌ها که احتمال انحراف نرخ سود بازار بین بانکی (قیمت ذخایر) از میزان هدف‌گذاری وجود دارد، بانک مرکزی از طریق خرید (فروش) اوراق بهادار و عرضه (جمع‌آوری) ذخایر، نرخ سود بازار را به حول و حوش نرخ سیاستی هدف‌گذاری شده، هدایت می‌کند.

بر اساس ساز و کار طراحی شده، بانک مرکزی برای ایجاد دامنه مجاز نرخ سود بازار (کریدور نرخ سود)، کف نرخ کریدور را به عنوان نرخ پذیرش ذخایر مازاد بانک‌ها (سپرده‌گیری از بانک‌ها) و سقف نرخ کریدور را به عنوان نرخ تزریق نقدینگی (وام‌دهی در قبال اخذ وثایق نقدشونده به بانک‌ها) تعیین می‌کند.

فرآیند راهبری نرخ‌های بازار از طریق عملیات بازار باز، در نهایت از طریق سازوکار اشاعه سیاست پولی به تغییرات در سایر نرخ‌های بهره در اقتصاد منجر شده و سطوح قیمت‌ها و فعالیت‌های واقعی اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

طی سال‌های اخیر با وجود گسترش فعالیت بازار بین‌بانکی ریالی، به دلیل تفاوت‌های ساختاری این بازار با سایر بازارهای بین‌بانکی دنیا (نبود حجم قابل ملاحظه اوراق بهادار دولتی، عمق پایین بازار بدهی و فقدان ابزارهای لازم)، شرایط حضور مؤثر سیاست‌گذار پولی در بازار بین‌بانکی ریالی و استفاده از آن به عنوان ابزاری در جهت دستیابی به اهداف تورمی فراهم نشده بود؛ اما پس از ایجاد بستر مناسب در حوزه انتشار اوراق بدهی دولت به ویژه اسناد خزانه اسلامی و تعمیق بازار آن، با توجه به بند ۹ مصوبات جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به تاریخ ۱۰.۷.۱۳۹۷ و بند «م» تبصره ۵ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور، مجوزهای قانونی لازم جهت انجام عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی در قالب خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشره دولت و وثیقه‌گیری اوراق مذکور در تبادلات با بانک‌ها فراهم شد. تصویب دستورالعمل عملیات بازار باز در جلسه مورخ ۲۷.۱.۱۳۹۸ شورای پول واعتبار به عنوان گام نخست در مسیر اجرای این فرآیند صورت گرفت.

اجرای بهینه عملیات بازار باز ضمن افزایش نقدشوندگی اوراق دولتی و تثبیت نرخ آن، سبب ارتقا کیفیت و جذابیت این اوراق شده و به این ترتیب هزینه تأمین مالی دولت را کاهش می‌دهد. همچنین لزوم ارائه وثیقه از سوی شرکت‌کنندگان در عملیات بازار باز (بانک‌ها)، ترکیب دارایی‌های آنها را به سمت دارایی‌های مورد پذیرش بانک مرکزی سوق داده و ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها و تعیین چارچوب مشخص برای اعطای اعتبار به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را به دنبال دارد.

راهبری سیاست پولی از طریق عملیات بازار باز تحولی اساسی در نظام سیاست‌گذاری پولی در جهت چرخش از هدف‌گذاری کل‌های پولی به هدف‌گذاری نرخ سود در بازار بین‌بانکی ریالی و خروج از تعیین دستوری نرخ‌های سود بانکی است که همسو با سایر سیاست‌های بانک مرکزی در سایر حوزه‌ها، می‌تواند گام مثبتی در راستای ارتقا اثربخشی سیاست‌های پولی و ارزی کشور و همچنین تقویت انضباط بانکی تلقی شود.

حضرت امام تنها به عنوان یک سیاستمدار برای ملت ایران و همه مسلمانان مطرح نبود، بلکه ایشان یک عالم بزرگ دینی ، رهبری مردمی و ساده زیست و مظهر مبارزه با ظلم و بی عدالتی به شمار می رفت. از همین روست که با وجود گذشت ۲۸ سال از ارتحال امام خمینی (ره) ، یاد وی همچنان در دلها زنده و رهنمودهایش راهگشاست.

شاید مردم ایران در طول حیات سیاسی خود ، روزی غمبارتر و تلخ تر از ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ ه.ش ( ۴ ژوئن ۱۹۸۹ ) را تجربه نکرده باشد. روزی که امام خمینی (ره) رهبر بزرگ و دوراندیش خود و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را از دست داد. شخصیتی برجسته که تأثیری عمیق و سرنوشت ساز بر تاریخ کشور کهن ایران گذاشت و همزمان ارادۀ مردم و آیین آنها یعنی اسلام را در چهارچوب نظام جمهوری اسلامی ایران ، متجلی کرد. ولی حضرت امام تنها به عنوان یک سیاستمدار برای ملت ایران و همه مسلمانان مطرح نبود، بلکه ایشان یک عالم بزرگ دینی ، رهبری مردمی و ساده زیست و مظهر مبارزه با ظلم و بی عدالتی به شمار می رفت. از همین روست که با وجود گذشت ۲۸ سال از ارتحال امام خمینی (ره) ، یاد وی همچنان در دلها زنده و رهنمودهایش راهگشاست.

امروزه در جهانی که سرشار از ظلم و بی عدالتی است، آموزه های امام خمینی مبنی بر لزوم ایستادگی در برابر تبعیض و تجاوز ، همچنان راهگشاست. ایشان معتقدند : « از اولی که بشر در دنیا آمده است باب تنازع بین صالح و غیرصالح پیدا شده است. » رهبر فقید انقلاب اسلامی ، اسلام را بهترین محرک برای مبارزه با ستمگران می دانند ، چرا که در آموزه های این دین مبین ، مخالفت با ظلم و تعدی به روشنی به چشم می خورد. ایشان با صراحت می فرمایند : « دستورات مذهبی ما که مترقی ترین دستورات است راه ما را معین فرموده است. ما با آن دستورات و تحت رهبری بزرگ مرد دنیا، محمد – صلی الله علیه و آله، با تمام قدرتهایی که بخواهند تجاوز کنند به مملکت ما، مبارزه خواهیم کرد. » بنا بر این ، مبارزه امام خمینی (ره) با رژیم استبدادی پهلوی در ایران و آمریکا و رژیم اشغالگر صهیونیستی ، ناشی از پایبندی ایشان به ارزشهای اسلامی بود که رفتن زیر بار ستم را ناصحیح و ناپسند می شمرَد و خواستار مبارزه با ظالم و ستمگر است.

از ویژگیهای بارز امام خمینی ، شجاعت و قاطعیت در مبارزه با استبداد داخلی و استکبار جهانی بود. این خصوصیت ایشان برخاسته از روح توکل و اعتماد به خداوند بود که در همه کارهای آن بزرگوار مشهود بود. بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران عمیقاً به این آیۀ قرآن اطمینان داشت که می فرماید : « ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر (آیین) خدا را یاری کنید، شما را یاری می‌ کند و گامهایتان را استوار می‌دارد.» (سوره محمد، آیه ۷) به همین دلیل بود که در جریان مبارزه با رژیم پهلوی هیچگاه ناامید نشدند و در رویارویی با ترفندها و ستیزه جویی های آمریکا ، ترس و واهمه نداشتند، چرا که قدرت اصلی را پروردگار می دانستند و او را حامی خود و مردم می دانستند. به پشتوانه این قدرت بزرگ بود که ملتهای جهان را به مقاومت در برابر سلطه طلبی آمریکا و مستبدین داخلی می خواندند و به آنها وعدۀ پیروزی می دادند.

نقطه اتکای امام خمینی (ره) پس از خداوند، مردم بودند. ایشان معتقد بود مردم وقتی آگاه و متحد شوند، هیچ نیرویی نمی تواند در برابر آنها ایستادگی کند. آن حضرت درمورد نقش مردم در انقلاب اسلامی می فرمایند : « بی‌تردید رمز بقاء انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است و رمز پیروزی را ملت می‌داند و نسلهای آینده در تاریخ خواهند خواند، که دو رکن اصلی آن انگیزۀ الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد (بود). » امام خمینی به تبعیت از جد بزرگوارشان پیامبر اکرم، مصداق آخرین آیه سوره فتح بودند که می فرماید: « محمّد (ص) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند؛… » ایشان بارها به مسئولین رسیدگی به مردم را تاکید و همچون پدری دلسوز ، از آنان حمایت می نمودند. مردم نیز علاقۀ عمیقی به حضرت امام داشتند و همواره رهنمودهای ایشان را با جان و دل می پذیرفتند و اجرا می کردند. این پیوند امام و و ملت در جریان مبارزه برای سرنگونی شاه و دفاع از خاک ایران در برابر حمله صدام دیکتاتور عراق به خوبی مشهود بود.

امام خمینی (ره) اگرچه با دشمنان اسلام و مردم سرسختانه مقابله می کردند ، اما در داخل امت اسلامی همواره درپی وحدت و همدلی و برادری اسلامی بودند. ایشان هم ملتها و هم دولتها را به اتحاد فرامی خواندند و تاکید می کردند : « اگر دولت های اسلامی ، این دولت هایی که همه چیز دارند ، دولت هایی که ذخایر زیاد دارند ، اگر با هم متحد شوند ، در سایه اتحاد ، احتیاج به هیچ چیز و هیچ کشوری و هیچ قدرتی ندارند … » با این حال رهبر فقید انقلاب اسلامی به این موضوع توجه داشتند که علاوه بر دشمنان اسلام ، برخی دولتها و گروه ها نیز در جهان اسلام مخالف وحدت و انسجام مسلمانان هستند تا از این رهگذر منافع خود و دوستان غربی خود را فراهم کنند. از نگاه ایشان مهمترین دولتی که بر اساس آموزه های انحرافی وهابیت به وحدت مسلمانان ضربه می زند، دولت سعودی است . امام خمینی به عنوان نمونه می فرمایند : « در عین حالى­ که یک چنین صدایى بلند شد براى وحدت، یک وقت مى‏ بینیم از حجاز یک نفر صدا بلند مى‏ کند که اصل جشن گرفتن براى پیغمبر شرک است! من نمى‏ دانم بر چه اساسى است؟ این چرا شرک است؟ البته آن شخص وهابى است. وهابى را اهل سنّت هم قبولشان ندارند، نه اینکه ما قبول نداریم، همه برادرهاى (سنی) ما آنها را قبول ندارند. .. »

امام خمینی تفکر وهابیت را منحرف و متحجر و باعث عقب ماندگی مسلمانان می دانستند ، چنانکه اکنون نیز می بینیم پیروان این فرقۀ خشن و بی اساس ، مردم را در عراق ، سوریه ، افغانستان ، لیبی و یمن به خاک و خون می کشند و در واقع به دشمنان اسلام خدمت می کنند. ایشان در بارۀ آل سعود و وهابیت با درایت و تیزبینی می فرمایند : « مگر مسلمانان نمى ‏بینند که امروز مراکز وهابیت در جهان به کانون‌هاى فتنه و جاسوسى مبدل شده‏ اند، که از یک طرف اسلام اشرافیت، اسلام ابوسفیان، اسلام ملّاهاى کثیف دربارى، اسلام مقدس ‏نماهاى بی ­شعور حوزه‏ هاى علمى و دانشگاهى، اسلام ذلت و نکبت، اسلام پول و زور، اسلام فریب و سازش و اسارت، اسلام حاکمیت سرمایه و سرمایه داران بر مظلومین و پابرهنه ‏ها، و در یک کلمه اسلام امریکایى را ترویج مى ‏کنند؛ و از طرف دیگر، سر بر آستان سرور خویش، امریکاى جهان­خوار مى‏ گذارند.» بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در بارۀ خیانت سعودیها به جهان اسلام به گونه ای سخن می گویند که گویا در زمان حاضر حضور دارند و آنها را به چشم می بینند. چنانکه در بخشی از پیام خود به مناسبت سالگرد کشتار زائران در مکه می نویسند : «مسلمانان نمى ‏دانند این درد را به کجا ببرند که آل سعود و «خادم الحرمین» به اسرائیل اطمینان مى ‏دهد که ما اسلحه خودمان را علیه شما به کار نمى ‏بریم! و براى اثبات حرف خود، با ایران قطع رابطه مى‏ کنند. »

حضرت امام خمینی (ره) با وجود همه سختی ها و موانع ، حکومتی را در ایران پایه گذاشت که در مقابل وهابیت منحرف و متحجر سعودی ، نماد اسلامی مترقی ، پویا و مردم سالار است. جمهوری اسلامی ایران پس از گذشت ۳۸ سال ، همچنان در سطح جهان به عنوان نظامی قدرتمند ، بر پایه اصول اسلام و رأی مردم شناخته می شود. آخرین انتخابات ایران در نوزدهم ماه مه گذشته، در کمال آزادی و در رقابتی پرشور برگزار شد و طی آن مردم ، رئیس جمهور و اعضای شورای شهر خود را برگزیدند، انتخاباتی که مردم عربستان و بسیاری از کشورهای سلطنتی جنوب خلیج فارس آرزوی آن را دارند. اما امام خمینی بر اساس موازین اسلام و به دلیل اعتماد فراوانی که به مردم داشت، از همان ابتدای کار را به مردم سپرد و حتی تعیین نوع حکومت نیز با رای و نظر مردم انجام گرفت. حضرت آیت الله خامنه ای جانشین صالح امام خمینی (ره) که سالها از نزدیک با ایشان بوده اند، درمورد دیدگاه امام درمورد مردم می فرمایند : « وقتی امام از مردم صحبت می کرد برمبنای احساسات نبود و مـثل رهبران خیلی از کشورها ادعای مـردم گـرایـی نـمـی کـرد بـلکـه در عـمـل بـرای مـردم و منزلت و شاءن آنها ارزش قائل می شد. کمتر کسی را دیده ایم که به قـدر امـام ، نسبت به مردم از عمق دل احساس ‍ محبت و اعتماد کند چرا که او به شجاعت و ایمان مردم باور داشت. »

عزاداری پرسوز و تشییع جنازۀ باشکوه و بی نظیر مردم برای امام خمینی (ره) نیز در واقع قدردانی آنها از رهبری بود که همه چیز خود را وقف مردم کرده بود و از صمیم قلب به آنها علاقه و اطمینان داشت. این رابطه عمیق و عاطفی میان مردم و آن مصلح دلسوز باعث شده که پس از ۲۸ سال هنوز اندیشه های مترقی و انقلابی امام ، نه تنها در ایران ، بلکه در سایر کشورهای جهان نیز در میان مردم رو به گسترش باشد.

قیمت نفت با نگرانی‌های جدیدی که پس از تهدید تعرفه‌ای مکزیک توسط ترامپ به وجود آمد، بیش از ۳ درصد سقوط کرد و بدترین افت ماهانه خود در ۶ ماه اخیر را به ثبت رساند.

به گزارش خبرنگار مهر به نقل از رویترز، روز جمعه با نگرانی‌های جدیدی که پس از تهدید تعرفه‌ای مکزیک توسط ترامپ به وجود آمد، قیمت نفت بیش از ۳ درصد سقوط کرد و بدترین افت ماهانه خود در ۶ ماه اخیر را به ثبت رساند.

تهدید ترامپ برای وضع تعرفه برای کل واردات مکزیک، که یکی از بزرگترین شرکای تجاری آمریکا و یکی از مهمترین تولیدکنندگان نفت در جهان است، باعث شد بازارهای جهانی ملتهب شوند.

قیمت پیش‌خرید هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال، بنچ‌مارک بین‌المللی قیمت نفت، ۲.۳۸ دلار با ۳.۶ درصد سقوط کرد و در ۶۴.۴۹ دلار بسته شد.

قیمت پیش‌خرید هر بشکه نفت خام نیمه‌سنگین تگزاس غرب آمریکا هم با سقوط ۳.۰۹ دلاری یا ۵.۵ درصدی، به ۵۳.۵۰ دلار رسید.

قیمت نفت برنت در معاملات دیشب به ۶۴.۳۷ دلار هم رسید، که کمترین میزان آن از ۸ مارچ تا کنون است. قیمت نفت آمریکا هم تا ۵۳.۴۱ دلار پایین آمد که کمترین سطح آن از ۱۴ فوریه تا کنون است.

به این ترتیب قیمت نفت برنت در ماه می ۱۱ درصد سقوط کرد و قیمت نفت آمریکا هم با سقوط سنگین ۱۶ درصدی روبرو شد که این بدترین سقوط ماهانه از نوامبر گذشته تا کنون است.

ترامپ پنج‌شنبه شب اعلام کرد که از ۱۰ ژوئن به تمام واردات مکزیک تعرفه ۵ درصدی وضع می‌کند و این تعرفه را هر ماه افزایش می‌دهد تا آن را به ۲۵ درصد برساند. این تعرفه‌ها تا زمانی که مکزیک مهاجرت غیرقانونی به آمریکا را متوقف نکند ادامه خواهد داشت.

پالایشگاه‌های آمریکا روزانه ۶۸۰ میلیون بشکه نفت خام از مکزیک وارد می‌کنند. تعرفه ۵ درصدی، ۲ میلیون دلار به هرینه خرید روزانه این پالایشگاه‌ها اضافه می‌کند.

این در شرایطی است که قبل از این اقدام هم سرمایه‌گذاران نگران این بودند که جنگ تجاری بین آمریکا و چین خطر رکود اقتصادی را افزایش دهد.

به این ترتیب چشم‌انداز تقاضای نفت درحالی با ابهام روبرو می‌شود که تولید نفت آمریکا به رکورد ۱۲.۳ میلیون بشکه در روز رسیده است.